Yayıncılık teknolojileri alanında nerdeyse her on yılda bir yeni ve daha verimli bir video kodlama şeması geliştirilir. Günümüzdeki daha verimli video dağıtımı için yol haritasına ait kodlama şeması ise “Çok Yönlü Video Kodlama / Versatile Video Coding” olarak tanımlanan VVC'dir.
SES, normal koşullar altında, küresel müşterileri ve ortaklarına yönelik olarak her yıl düzenlediği SES Endüstri Günleri'nde bu nitelikte bir yenilik sergiliyordu. Covid-19'un yarattığı sıkıntılı koşullar sebebiyle etkinliğin yüz yüze özelliği bu yıl iptal edildi. Ancak SES yine de gelecekle ilgili vizyonunu paylaşmaktan geri kalmadı.
Görüntü alanında yenilik geleneğini devam ettiren SES, yakın zamanda VVC kodek kullanarak gerçekleştirilen ilk uydu yayınını hazırlamak için ATEME, VideoLabs ve IETR gibi sektör ortaklarıyla güçlerini birleştirdi. Test görüntü aktarımı, SES’in 28.2 derece Doğu yörünge konumunda başlatıldı ve VVC'de kodlanmış bir UHD (4K) video akışı yayınlanarak gerçekleştirildi.
Bu denemeden elde edilen sonuçlarla ilgili olarak ve VVC'nin, VR (Sanal Gerçeklik) ve AR (Artırılmış Gerçeklik) içerikler dahil olmak üzere, uydu üzerinden yüksek kaliteli içerik yayınlamanın geleceğinde nasıl bir etki yaratacağına dair, SES Video Yeni Teknoloji ve Standartlar Başkan Yardımcısı Thomas Wrede ile görüştük.
En son yapılan ATEME ve SES duyurusunun ne hakkında olduğunu öğrenebilir miyiz?
Dijital yayın 1995'te başladığında, SD video sinyalleri, uluslararası MPEG (Moving Pictures Expert Group/ Hareketli Resim Uzmanları Grubu) tarafından geliştirilen MPEG-2 kodek kullanılarak kodlandı. O zamandan beri endüstri, H.264 olarak da adlandırılan AVC (Gelişmiş Video Kodlama) gibi yaklaşık 10 yılda bir oluşturulan bant genişliği açısından verimli kodekler gördü. AVC, HD'nin temel ticari sağlayıcısıydı ve son zamanlarda HEVC (Yüksek Verimli Video Kodlama), uydu üzerinden 4K video hizmeti sunumu için temel oluşturdu. Her kodek üretimi, bant genişliği verimliliğini yaklaşık % 50 arttırır ki bu da tek bir transponder’de daha fazla program taşınabilmesi demektir.
Bu yıl VVC adı verilen yeni ve daha verimli bir kodek standardize edilecek. İşte SES de bu yeni kodek olan VVC’yi kullanarak gerçekleşen ilk canlı UHD yayınının denemesinde önemli bir rol üstlendi. Deneme sırasında, bir UHD TV kaynağı VVC ile kodlanmış ve ATEME’nin TITAN canlı video işleme platformu kullanılarak MPEG-TS içinde kapsüllenmiştir. Yayın akışı daha sonra DVB-S2 kullanılarak modüle edildi ve tüm Avrupa'yı kapsayan bir Astra 2Doğu transponder’i aracılığıyla SES tarafından yayınlandı. Diğer yandan DVB'den IP ağ geçidine demodüle edilen sinyal, IP yoluyla IETR tarafından geliştirilen gerçek zamanlı OpenVVC kod çözücü kullanılarak videoyu görüntüleyen bir VLC oynatıcıya iletildi. İşte bu deneme, SES'in video teknolojisindeki yeniliği nasıl desteklediğinin yanı sıra uydu yayıncılığının sağladığı yeni fırsatları geliştirmek için endüstri lideri oyuncularla nasıl işbirliği yaptığını gösteriyor.
VVC'nin açık faydalarından bazıları nelerdir?
Ticari bir perspektiften bakıldığında, 8K televizyon için VVC kullanımı uydu operatörlerinin tek bir geleneksel (33 MHz) transponder’e iki 8K programı yerleştirmesine izin verecektir. UHD televizyon için VVC, bant genişliğini azaltmayı veya bugün HEVC ile aynı miktarda bant genişliğini kullanarak görüntü kalitesini önemli ölçüde artırmayı vaat ediyor. VVC ayrıca VR veya AR içeriğinin uydu üzerinden yayınlanmasını sağlamak için ölçeklenebilir video kodlama veya paylaştırılmış kodlama için de kullanılabilir. Sonuçta, VVC'nin lisans koşulları HEVC'nin şartlarından daha uygun olabilir.
SES’in yıllık Endüstri Günleri sırasında, VVC ile yapılan ilk yayın denemesine tanık olduk. Bu testin önemli noktaları nelerdir?
Bu denemeden sonra SES, DTH uydularından birinde VVC kodlu bir sinyal yayınlayan ilk uydu operatörü olarak bir yeniliğe daha imzasını attı ve böylece endüstrinin ve müşterilerin VVC kod çözme testini test etmelerini sağladı. ATEME’nin perspektifinden bakıldığında, bu test kısa süre içinde müşterilere VVC kodek uygulamaları sağlayabileceklerini vurgulamak adına önemliydi.
VVC teknolojisi UHD yayınını hızlandıracak mı?
Hayır; VVC, mevcut UHD uydu pazarlarındaki tüm set üstü kutular ve düz ekran TV'ler HEVC kod çözücülerle donatıldığından UHD yayınını hızlandırmayacaktır. Bu eski cihazlar VVC kodlu içeriğin kodunu çözemez. UHD yayınları, abonelerin ilgili yüksek kaliteli içerik için ödeme yapma istekleri artıncaya kadar hızlandırılamayacaktır.
Hangi içerik türü VVC'den faydalanacak?
Görüşümüz, gelecekteki 8K yayınlarının VVC gibi daha verimli bir kodek bileşeninden faydalanacağı yönündedir. Ancak, VVC ile paralel olarak geliştirilen başka yeni kodekler de vardır. Hatta son gerçekleşen 2020 Endüstri Günleri sunumlarımızdan birinde bunu “kodek savaşı” olarak adlandırdık. Bu yeni kodeklerin bazıları gelecekteki yayın akışı ve 5G yayın hizmetleri bağlamında kullanılabilir ve bant genişliği gereksinimlerini daha da azaltabilir.
ATEME, VVC'nin Temmuz ayında pazara girmeye hazır olduğunu belirtti. Bu ne anlama geliyor ve sonraki adımlar neler?
VVC uygulamaları için ATEME canlı kodlamaya odaklandı ve ilk sonuçlar kodlama verimliliği açısından etkileyiciydi. Sonraki adımlar, bunu daha da geliştirmek için kodlama yazılımını optimize etmektir. Temmuz ayında VVC'nin pazara girmeye hazır olduğunu söylediğimizde, ATEME’nin donanım platformunda müşterilerine istikrarlı bir VVC kodlama yazılımı sunabileceğimiz anlamına geliyor. Düz ekranlarda ve set üstü kutularda VVC kodunun çözülmesini destekleyen silikon çip setlerini görmemiz muhtemelen bir ila iki yıl sonra gerçekleşir.